سایهاندازها یکی از اجزای کلیدی طراحی غیرفعال در ساختمان‌ها هستند که نقش مهمی در کنترل ورود و خروج حرارت، کاهش مصرف انرژی و بهینه‌سازی نور طبیعی ایفا میکنند. طراحی صحیح این عناصر نه تنها به کاهش نیاز به سیستمهای گرمایش و سرمایش مکانیکی کمک می‌کند، بلکه موجب افزایش آسایش حرارتی و بهبود کیفیت نور داخلی می‌شود. در معماری پایدار، استفاده هوشمندانه از سایهاندازها کاهش اثرات جزیره حرارتی شهری و بهینه‌سازی انرژی ساختمان را به همراه دارد. این مقاله به بررسی اهمیت سایهاندازها، انواع آن‌ها، راهکارهای بهینه‌سازی و روش‌های ترکیب آن با تکنولوژی‌های مدرن و پوشش‌های طبیعی می‌پردازد.
سیستمهای کنترل تابش، با مسدود کردن تابش مستقیم خورشید در فصول گرم، به کاهش بار حرارتی ساختمان کمک می‌نمایند. در تابستان، تابش مستقیم می‌تواند دمای داخلی را چند درجه افزایش داده و نیاز به سرمایش مکانیکی را بالا ببرد و استفاده از سایهاندازهای مناسب موجب کاهش این بار حرارتی و بهبود راندمان انرژی می‌شود. در زمستان، این سیستم‌ها امکان بهره‌گیری از انرژی طبیعی برای گرمایش را فراهم می‌کند و به حفظ دمای مطلوب فضای داخلی کمک می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که استفاده اصولی از این سیستم‌ها می‌تواند مصرف انرژی سرمایشی را تا ۲۰-۴۰٪ کاهش دهد.
یکی از اثرات مهم پوشش‌های سایه‌ساز، کاهش بار سرمایشی سیستمهای تهویه مکانیکی است. زمانی که تابش مستقیم خورشید محدود شود، دمای داخلی فضاها، افزایش کمتری یافته و سیستمهای تهویه با ظرفیت پایین‌تری به کار گرفته میشوند. این کاهش مصرف انرژی، سبب کاهش هزینه برق و افزایش عمر مفید تجهیزات می‌گردد. همچنین کاهش تعداد چرخه‌های روشن و خاموش شدن فن‌ها و کمپرسورها از استهلاک سیستم‌ها کاسته و هزینه‌های نگهداری ساختمان را در طولانی‌مدت کم می‌کند.
این عناصر معماری بر اساس موقعیت و عملکرد به دو گروه داخلی و خارجی تقسیم میشوند. انتخاب نوع سایبان باید بر اساس اقلیم، جهت‌گیری بازشوها و نیازهای حرارتی و نوری ساختمان انجام شود. هر گروه ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که در بهینه‌سازی مصرف انرژی و آسایش حرارتی نقش دارد. در ادامه به معرفی آن‌ها پرداخته می‌شود؛
شامل پرده‌ها، کرکره‌ها و شیشه‌های هوشمند هستند. این عناصر می‌توانند شدت نور ورودی را کنترل کنند، اما به دلیل قرارگیری در داخل فضا، در کاهش گرمای ورودی عملکرد محدودی داشته و بیشتر نقش کنترل روشنایی و کاهش خیرگی را ایفا میکنند.
سایهاندازهای خارجی مانند بالکن‌ها، لوورهای ثابت و متحرک، و پوشش‌های گیاهی، به دلیل قرارگیری در بیرون ساختمان، بیشترین تأثیر را در جلوگیری از ورود تابش مستقیم خورشید دارند. این عناصر می‌توانند با مسدود کردن گرمای تابشی پیش از ورود به فضا، نقش مهمی در کاهش دمای داخلی و بهینه‌سازی مصرف انرژی ایفا کنند. به‌کارگیری سایبان‌های خارجی یکی از مؤثرترین روش‌ها در اقلیم‌های گرم و آفتابی است.
استفاده توامان از این عناصر و پوشش گیاهی، در اقلیم‌های گرم و آفتابی ضروری بوده و کیفیت بصری و رفاه ساکنان را نیز ارتقا می‌دهد.
برای دستیابی به بیشترین کارایی، سایبانها و پوشش‌های سایه‌ساز باید با توجه به جهت‌گیری ساختمان، اقلیم منطقه و نیازهای روشنایی و حرارتی طراحی شوند. انتخاب نوع سایه‌انداز، ابعاد، زاویه و ترکیب با گیاهان یا تکنولوژی‌های هوشمند، می‌تواند عملکرد آن‌ها را بهینه کند.
کاشت درختان برگ‌ریز در اطراف ساختمان، سایه طبیعی ایجاد کرده و از ورود تابش مستقیم خورشید در تابستان جلوگیری می‌نماید. در زمستان نیز با ریزش برگ‌ها، نور کافی وارد فضا می‌شود. استفاده از پوشش‌های گیاهی بر روی بالکن‌ها و سایبانها نیز اثر مشابهی دارد و آسایش حرارتی و کیفیت زندگی را ارتقاء می‌دهد.
نرم‌افزار دیزاین بیلدر یک ابزار قدرتمند برای مدلسازی بازشوها و سایبانها در طراحی ساختمان‌های پایدار محسوب می‌شود. برخی از ویژگی‌های این نرم‌افزار شامل موارد زیر است:
این ابزار به طراحان و مهندسان کمک می‌کند تصمیمات بهینه‌تری در طراحی و انتخاب سایه‌سازها اتخاذ کنند.
برای سفارش این محصول می توانید به بخش محصولات آموزشی سایت مراجعه نمایید.
انتخاب و طراحی صحیح سایبانها و سیستمهای کنترل تابش خورشید، نقش کلیدی در کاهش مصرف انرژی ساختمان، ایفا میکنند. برخی از راهکارهای پیشنهادی شامل موارد زیر است:
با اجرای این راهکارها، می‌توان علاوه بر کاهش مصرف انرژی، آسایش حرارتی بهتری در فضاهای داخلی ایجاد کرد.
اگر این مقاله برای شما مفید بود، لطفا نظر خود را ثبت کنید، لینک آن را با دوستان به اشتراک بگذارید یا سوالات خود درباره‌ی طراحی سایهاندازها را با ما مطرح کنید تا در مقالات بعدی بررسی شوند.
با کنترل تابش مستقیم خورشید، دمای داخلی متعادل شده و نوسانات دمایی کاهش می‌یابد..
درختان و پوشش گیاهی بار حرارتی تابستان را کاهش داده و همچنین در زمستان نور خورشید را به فضا هدایت میکنند.
لوورهای متحرک هوشمند و قفسههای نوری مصرف انرژی روشنایی و تهویه را کاهش داده و نور طبیعی را به عمق فضا هدایت میکنند.
در مناطق گرمسیری، سایبانها و لوورهای خارجی مؤثرند. در مناطق سردسیری نیز، سایهاندازهای افقی نور زمستانی را افزایش میدهند.
با شبیهسازی در نرمافزارهایی مانند DesignBuilder، اثر سیستمهای کنترل تابش خورشید بر روی دما و روشنایی داخلی تحلیل و بهترین تنظیمات انتخاب میشوند.
نیاز به مشاوره برای پروژه معماری خود دارید؟
فرم زیر را پر کنید تا کارشناسان ما در سریع‌ترین زمان با شما تماس بگیرند و بهترین راه‌حل‌ها را برای پروژه شما ارائه دهند.
در صورت داشتن هرگونه سوال، با ما در تماس باشید …
